فضای کافی جهت پرورش شترمرغ
|
جهت تبادل اطلاعات و همکاری با شماره 09386097113 تماس حاصل فرمایید
|
جهت تبادل اطلاعات و همکاری با شماره 09386097113 تماس حاصل فرمایید
|
تولید مثل:
شترمرغ وحشی در 4 تا 5 سالگی از نظرجنسی بالغ شده در حالیکه شترمرغ اهلی در2 تا 3 سالگی و ماده نیز کمی زودتر از نر بالغ می شود. بعضی شترمرغ های اهلی ممکن است اولین فصل تولید مثل خود را در 18 ماهگی شروع کنند. شترمرغ های نر هنگام بلوغ پرو بال سیاه و سفید دارند. ماده ها و شترمرغ های نابالغ دارای پرو بال قهوه ای مایل به خاکستری تیره می باشند. جنسیت نرو ماده را حدود هفت تا هشت ماهگی می توان هنگام دفع ادرار یا مدفوع تعیین کرد زیرا آلت در این مواقع بیرون می آید. بر خلاف سایر پرندگان، شترمرغ نر دارای آلت است و دفع ادرار و مدفوع از هم جداست. تفاوت کامل بین دو جنس حدود دوسالگی حاصل می شود. نر فرآیند لانه سازی را قبل از جفت گیری شروع می کند. لانه می تواند در هر کجای چراگاه تولید مثلی واقع شود. مزرعه دار برای پوشاندن لانه می تواند یک سایبان با سقف شیب دار بسازد. این سایبان باید ابعادی حدود 3× 3 متر با ارتفاع 3 متر بوده و دو انتهای آن به سمت شمال و جنوب باز باشد.
با این وجود بعضی شترمرغ ها ممکن است آنرا نپذیرفته و در عوض لانه های ساده خود را ترجیح دهند.
رفتار جفت گیری:
نرها می توانند با چند ماده جفت گیری کنند. شترمرغ های اهلی به صورب جفتی یا سه تایی ( تریو ) برای تولید مثل نگهداری می شوند.
تخمگذاری:
ماده مدت کوتاهی پس از جفتگیری تخمگذاری را شروع می کند. اولین تخم بارور تقریباً 10 تا 14 روز پس از اولین جفت گیری گذاشته می شود. از آن پس و تقریباً بدون استثناء تخمها یک روز در میان بصورت کلاچ های 20 تا 24 تایی تولید می شوند. بین دو کلاچ یک وقفه 7 تا 10 روزه وجود دارد. ماده های پرتولید، در طول فصل تولید مثل بین 80 تا 100 تخم می گذارند.
تخم شترمرغ :
شترمرغ بزرگترین تخم را در میان پرندگان تولید می کند ولی تخم آن نسبت به جثه اش کوچکترین تخمهاست. به طور متوسط تخم شترمرغ 19-17 سانتیمتر پهنا و تا 1900 گرم وزن دارد.
نسبت نر به ماده:
گرچه نسبت نر به ماده ( 1:1 ) در ابتدا برای کسب بالاترین میزان باروری ایده آل بنظر می رسد ولی به لحاظ سازگاری ممکن است نشانه ای ازوجود مشکل باشد. وجود جفت های ناسازگار مشکلی است که گاهی اوقات هنگامی که به شترمرغ ها اجازه داده می شود جفتشان را انتخاب کنند رخ می دهد. با این وجود، از آنجا که اینگونه انتخاب طبیعی جفتها به طور معمول در مزارع تجاری ممکن نیست، تولید کننده باید نسبت به عملکرد و سازگاری آنها به حد کافی دقت نماید. نسبتهای نر به ماده از 1:2 تا 1:4 به لحاظ باروری مناسب است. نسبت بیشتر از 1:4 به این علت که نر ممکن است توانایی جفت گیری با تمام ماده ها را نداشته باشد تولید تخم های غیربارور را افزایش می دهد.
جوجه کشی:
تخمهای جوجه کشی اغلب برای مدتی قبل از جوجه کشی جمع آوری و نگهداری می شوند. این روشی معمول در مزارع است تا تخمها به تعداد کافی برای پرکردن دستگاه برسند. حمل دستی ناملایم تخم های جوجه کشی می تواند ساختار ظریف داخلی آنها را به هم زده و باعث عدم تبدیل آن به جنین گردد.
اصول جمع آوری تخم ها:
1ـ از ظروف تمیز( معمولاً جعبه های مخصوص فوم دار) برای جمع آوری استفاده می شود.
2ـ از پاک کردن تخم ها با پارچه مرطوب پرهیز شده زیرا این کار سریعترین راه برای آلوده شده آنهاست. از کاغذ سمباده نازک و خشک برای پاک کردن لکه های بزرگ کثافات استفاده می شود.
3ـ هنگام شستشوی تخمها بدقت دستورالعمل مربوط به غلظت ماده ضدعفونی رعایت شود.
4ـ استفاده از نور ماوراء بنفش ( در دامنه 300-200 نانومتر) به عنوان یک روش میکروبکشی مؤثر توصیه می شود.
5ـ باید تخمها را به تدریج قبل از بسته بندی برای ذخیره سازی خنک نمود.
مدت زمان ذخیره سازی تخمها:
زمان ذخیره سازی درجه حرارت رطوبت نسبی
( روز) ( درجه سانتیگراد) ( درصد)
ــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــ
3-1 18 80-75
7-4 16 80-75
بیش از 7 15 80-75
درجه حرارت: در دستگاههای جوجه کشی که هوا با مکش بیرون کشیده می شود با توزیع حرارت یکسان پیرامون تخمها، درجه حرارت بهینه بوضوح نزدیک مرکز دستگاه بین 9/35 و5/36 درجه سانتیگراد می باشد. در این محدوده حرارتی جنین به طور صحیح نمو خواهد کرد. هنگامی که جنین شروع به تولید گرما می نماید درجه حرارت را می توان 7/0 درجه سانتیگراد کاهش داد ( تقریباً 4 روز قبل از تفریخ ).
برای مدت طولانی به واسطه شباهت با شرایط جوجه کشی طبیعی اینطور فرض می شد که نتایج جوجه کشی مصنوعی خوب به وجود یک گرادیان درجه حرارت که از سطح افقی به سطح زیرین تخمها افزایش می یابد بستگی دارد. برای مدتی این ایده اثر زیادی بر طراحی ماشین های جوجه کشی با هوای ساکن داشت اما به واسطه عملکرد ماشین های جوجه کشی با مکش هوا نشان داده شد که این موضوع پایه و اساس محکمی ندارد.
رطوبت در طول جوجه کشی: رطوبت برای نمو جنین بطور صحیح و تبدیل آن به جوجه ای به اندازه طبیعی از اهمیت زیادی برخوردار است. برای وقوع این امر، آب تخم به میزان معین باید تبخیر شود( 13 تا 15 درصد وزن تخم تا روز 38 جوجه کشی ) . یک تخم با وزن 1500 گرم در روز صفر باید بطور متوسط تا روز 38 جوجه کشی 210 گرم وزن را از دست بدهد ( 7/38 گرم در هفته ). برای کنترل نسبی تبخیر از تخم مقدار رطوبت در هوای پیرامون تخم باید کنترل شود زیرا تعیین کننده میزان تبخیر از تخم می باشد. معمولاً درصد تفریخ بالا در شترمرغ با رطوبت نسبی 25-15 درصد در 36 درجه سانتیگراد به دست می آید.
تهویه: تهویه و جابجایی ضعیف هوا در داخل ماشین جوجه کشی ممکن است منجر به توزیع نابرابر حرارت ، رطوبت و یک سطح کُشنده دی اکسید کربن و میزان ناکافی اکسیژن همراه با جوجه درآوری پایین شود. نمو جنین بطور عادی با سطح اکسیژن تا 18 درصد سازگار است. غلظت بالای دی اکسید کربن درون ماشین جوجه کشی صدمه زیادی به جوجه درآوری می زند.
وضعیت تخم و چرخش آن: در شرایط جوجه کشی مصنوعی باید طوری نگهداری شوند که انتهای بزرگ به سمت بالا باشد. چرخش دستی سه بار در روز انجام شود( و در صورت امکان به دفعات بیشتر، اما همیشه دفعات چرخش باید اعداد فرد باشند مثلاً 5 ، 7 ، 9 و غیره) یا اگر چرخش بصورت مکانیکی انجام می گیرد هر یک تا دو ساعت یکبار چرخانده شود. چرخش تخم باید در روز 38 جوجه کشی متوقف شود سپس تخم ها به سینی های تفریخ منتقل می شوند.
تفریخ: معمولاً در روز 38 جوجه کشی به دستگاه تفریخ منتقل می شوند. جوجه طی 24 ساعت آخر جوجه کشی کیسه زرده را جذب می کند که این کیسه به عنوان یک ذخیره غذا پس از تفریخ برای چند روز اول زندگی عمل می کند. فرایند تفریخ هنگامی آغاز می شود که جوجه به وسیله عمل انعکاس سرش را تکان می دهد، راهش را از طریق آلانتویز باز کرده و برای اولین بار شروع به تنفس ریوی می نماید. این فرایند، شکستن پوسته از داخل نامیده می شود و منقار جوجه را می توان با عمل کندلینگ درون اتاقک هوایی مشاهده نمود. اولین گام در شکستن تخم به عنوان شکستن پوسته خارجی شناخته می شود. در این موقع رطوبت باید 3 تا 5 درصد افزایش یابد تا اینکه جوجه بتواند به سادگی داخل تخم بچرخد. جوجه های تفریخ شده باید قبل از خروج از دستگاه تفریخ تا خشک شدن کامل داخل آن باقی بمانند که برای این منظور معمولاً 24 ساعت کافی خواهد بود.
جهت تبادل اطلاعات و همکاری با شماره 09386097113 تماس حاصل فرمایید
در خارج از فصل تولید مثل، شترمرغ گونه ای اجتماعی است (سائر و سائر، 1966؛ برترام، 1980، 1992؛ برگر و گوچفلد، 1988) و گروههایی از جنس و سنین مختلف را به ویژه پیرامون چالابها تشکیل می دهد. در نامیبیا چنین گروههایی میتوانند از صدها شترمرغ تشکیل شوند (سائر و سائر،1966). با این وجود، در ورای اختلاط و بی نظمی مشاهده شده در اطراف چالابها، گروههایی اجتماعی بر پایه واحدهای فامیلی مشخص وجود دارند که در آنجا زندگی میکنند (سائر و سائر،1966). به نظر میرسد به جهت مخلوط شدن بالغین با همدیگر و یا با جوانها، هیچ واحد ساختاری خاص و یا الگویی موقت برای ارتباطات بین گروههای اجتماعی شترمرغها وجود نداشته باشد (سائر و سائر،1966). با این حال، ظاهراً یک سلسله مراتب اجتماعی در این گروه بندی ها وجود دارد که توسط یک نر بالغ یا ماده اصلی سرپرستی و حفظ میشود (سائر و سائر،1966). درگلههای بزرگ، شترمرغ ها برای تمیز کردن بال و پر و حتی خوابیدن نسبت به گلههای کوچکتر راحتترند ( سائر و سائر،1966). در بیش از 80 درصد مشاهدات برترام (1992) از شترمرغهای تک و یا جفتی، مشخص شد که در طول فصل تولید مثل تشکیل گروههای خیلی کوچکتر شترمرغهای بالغ معمولتر است.
.
یک بودجه بندی ساعت ـ فعالیت برای شترمرغهای وحشی در صحرای نامیب واقع در نامیبیا ثبت شده است (ویلیامز و همکاران،1993). شترمرغهایی که به آنها گیرنده رادیویی وصل شده بود در طول شب حرکت نکرده و گمان میرفت خواب باشند. در طول ساعات روز (19 ـ 30/6)، تقریباً 60% از وقت صرف راه رفتن، 20% نوک زدن و 16% صرف ایستادن میشد. تمیز کردن بال و پر و نشستن هر کدام کمتر از 3% از این بودجه و تمامی رفتارهای دیگر جمعاً کمتر از 1% ازآنرا تشکیل میدادند. برترام (1992) نشان داد که شترمرغها از هر دو جنس در طول ساعات روز 33% از وقتشان را صرف خوراک خوردن، 29% حرکت، 18% هشیاری و 9% را صرف تمیز کردن بال و پر مینمودند.
سائر و سائر (1966) رفتار جنسی شترمرغهای بالغ را تا زمان باقی ماندن در گروههای اجتماعی تشریح کردند. بدین صورت که مادهها نمایش های معاشقه قبل از جفتگیری را که با ژست کرفتن همراه است برای جفتها یشان اجرا میکنند. یک ماده برتر در برابر سایر مادهها و یک ساله ها در گروه رفتار تهاجمی نشان داده و اغلب به دنبال آن برای آرام کردن مهاجمین رفتار مطیعانه ای در پیش میگیرد (که با پایین آوردن سر پائین، قرار کرفتن گردن به شکل اس و پایین آوردن دم انجام می شود). به نظر میرسد نرها رفتارهای معاشقه را بعد از مادهها شروع کرده و این کار با گسترش کند سرخی منقار، گردن، ران و پوست روی استخوان کف پا انجام میشود. نرها برتری خود را در گروههای مختلط با ژست گرفتن که معمولاً با سیخ کردن پرهای انتهای بدن و تهاجم علیه رقبا همراهست نشان می دهند. ضمنا آلت راست شده خود را نیز از کلواک خارج نموده و به سایرین نشان می دهند.
دانش اندکی راجع به رفتار جوجههایی که در شرایط طبیعی به وجود میآیند در دست است. تفریخ طی یک دورة 3 ـ 2 روزه انجام شده و در طول این مدت جوجههای تازه تفریخ شده توسط یک شترمرغ بالغ نگهداری میشوند. جوجه ها طی دورههای فعالیت خود شروع به خوردن سنگریزه های کوچک می نمایند (سائر و سائر، 1966). هنگامی که جوجهها لانه را ترک میکنند تعقیب آنها در علفزار مشکل است (برترام، 1992)، اما والدینشان از آنها مانند سدی در برابر عوامل مزاحم و شکارچیان مراقبت میکنند. برای مثال شترمرغ نر بالغ برای منحرف کردن حواس شکارچیان از جوجه ها تظاهر به زخمی شدن می کند (بران و همکاران، 1982؛ برترام، 1992). گروههای جوجه که تا 300 جوجه را نیز شامل می شوند توسط یک جفت شترمرغ بالغ مراقبت شده و معمولا در محوطه های نگهداری بهم می رسند (هورکستال، 1979). در این هنگام رقابتی شدید بین مراقبین گروهها ایجاد شده و در پایان، یک جفت شترمرغ بالغ سرپرستی گروه بزرگ جوجهها را به عهده میگیرد. معمولاً جوجههای کوچکتر در گروههای جوجههای بزرگتر پذیرفته میشوند، اما حالت عکس وجود ندارد (بران و همکاران، 1982). وقتی جوجهها یکساله شدند شترمرغهای بالغ آنها را به حال خود رها کرده و وقت خود را صرف مراقبت از یک گروه متراکم جوجههای هم سن می نمایند (برترام، 1992).
گزارش میشود که شترمرغها انواعی از فعالیت های نگهداری از جمله خمیازه کشیدن و کش آمدن را انجام میدهند (سائر و سائر، 1967). خمیازه کشیدن اغلب قبل از خواب صورت گرفته و همراه با کش آمدن، قبل از قدم زدن انجام میشود. شترمرغها در تنظیم حرارت رفتاری مهارت دارند. آنها در هوای گرم با نفس نفس زدن و بهم زدن پرها حرارت اضافی را از پوست لخت ناحیه سینه و بالای پاها از دست میدهند (اسکادهاوج و داوسن).
طی یک بررسی انجام شده در آفریقای جنوبی، رفتار شترمرغهای نگهداری شده در مراتع طبیعی محصور با رفتارگوسفند در همان شرایط مقایسه گردید. شترمرغها 43% از ساعات روز را صرف قدم زدن، دویدن و جنگیدن کرده در حالی که گوسفندان در همان شرایط 19% از وقت خود را به این فعالیت ها اختصاص دادند (میلتون و دین، 1995). شترمرغهای نر در حصارها حرکت کرده و حتی هنگامی که جیرههای مکمل برایشان فراهم شد باز هم در علفزار به دنبال علوفه میگشتند. در تراکم های گله ای به نسبت یک شترمرغ در هر 10 ـ 1 هکتار در سال، شترمرغها علفزار را به علت ایجاد مسیر و لگدمال کردن پوشش گیاهی تخریب میکردند (دین و همکاران، 1994؛ میلتون و همکاران، 1994؛ میلتون و دین، 1995).
یک بودجه سادة ساعت ـ فعالیت در روز برای گروهی متشکل از 120 شترمرغ بالغ (نسبت نر به ماده 80 / 40) که در عرصه ای 30 هکتاری در اسرائیل نگهداری میشدند ثبت گردید (سمبراس، 1994).مجموع رفتارهای ایستادن و قدم زدن به طور میانگین 9/62% از بودجه ساعت ـ فعالیت را تشکیل داده (دورههای زمانی، دقیقه 30 × 24 = n) و با نزدیک شدن به غروب افزایش می یافتند (نمودار 1 ـ 4).
نمودار1-4- اثر ساعت روز بر 3 نوع رفتار یک گروه شامل 120 قطعه شترمرغ بالغ ( نسبت نر به ماده 80/40 ) که در مزرعه ای واقع در اسرائیل نگهداری می شدند.
خط های کوتاه، رفتار نشستن/دراز کشیدن؛ خط های بلند، خوراک خوردن/آب خوردن؛ خط پیوسته، ایستادن/راه رفتن. داده ها از سامبراس (1994)
رفتارهای نشستن و دراز کشیدن به طور متوسط 7/18% از بودجه را تشکیل داده و در طول صبح تکرار نسبتاً کمی داشتند اما هر چه از بعدازظهر می گذشت افزایش یافته تا اینکه دقیقاً قبل از غروب کاهش پیدا می کردند. مجموع دو رفتار خوراک خوردن و آب خوردن به طور متوسط 3/18% از بودجه را تشکیل می داد که حداکثر آن در طول صبح بعد از توزیع جیره متراکم بود.
رفتار |
نرها |
مادهها |
نشستن |
5/14 |
1/23 |
ایستادن |
3/32 |
7/31 |
با تانی راه رفتن |
6/31 |
8/12 |
راه رفتن |
3/3 |
6/4 |
جستجوی علوفه |
3/5 |
15 |
خوراک خوردن |
2/5 |
8/4 |
سایر رفتارها |
8/7 |
8 |
گرچه این داده ها مستقیماً با داده های جمعآوری شده توسط (مک کیگان و دیمینگ، 1997) قابل مقایسه نبودند ولی لمبرشتس و همکاران (1998) دریافتند که همان 6 رفتار با بیشترین تکرار مشاهده میشوند و تفاوت های مربوط به جنسیت نیز وجود داشتند (جدول 1ـ4). مشاهده شد که رفتار نشستن در این مزرعه نسبت به مزرعه واقع در بریتانیا تکرار بیشتری داشت و مادهها نسبت به نرها بیشتر می نشستند. ایستادن در هر دو جنس مشابه بود در حالی که تکرار رفتار با تانی راه رفتن در نرها بیش از دو برابر آن در مادهها بود. تکرار رفتار جستجوی علوفه در مادهها تقریباً سه برابر بیش از نرها بود و تکرار رفتارهای دیگر در دو جنس قابل مقایسه بودند. مک کیگان و دیمینگ (1997) و لمبرشتس و همکاران (1998) هر دو عمدتاً الگوی مشابهی را برای بودجه های ساعت ـ فعالیت را توصیف کردند که علی رغم محلهای متفاوت انجام بررسی ها بیانگر آنند که منبع رفتاری شترمرغها بسیار محافظه کارانه است.
طی فصل تولید مثل، رفتارهای خوراک خوردن و نگاه کردن گذرای شترمرغهای نر و ماده در اسارت فرق میکند (رس و دیمینگ، 1998). بررسی های به عمل آمده طی دورههای 10 دقیقهای بلافاصله پس از توزیع خوراک مشخص کرد که نرها به طور معنیداری وقت کمتری نسبت به مادهها برای خوراک خوردن صرف میکردند گرچه تعداد دورههای خوراک خوردن به طور معنیداری در نرها بالاتر بود. زمان صرف شده برای نگاه کردن گذرا توسط مادهها خیلی کمتر از نرها بود. در مقایسه با مادههای همگروه، نرها سرعت بیشتری نیزدر بلند کردن سر طی دورة پس از توزیع خوراک داشتند. دفعات بیشتر بلند کردن سر در نرهای داخل تریو به تکرار بیشتر آن توسط گروه به عنوان یک مجموعه کل ربط داداه میشد. مدت دورههای نگاه کردن گذرای درون گروهی در نرها عمدتاً کمتر از 40 ثانیه و حداکثر 90 ثانیه بود در مقایسه با مادهها که در دامنه ای تا 160 ثانیه طول میکشید. این الگوهای رفتاری به هشیاری بیشتر نرها نسبت داده میشد که مادهها از آن سود می بردند.
در نامیبیا، سمبراس و همکاران (1995) ساختار اجتماعی سه گروه 10 ـ 9 تایی شترمرغ بالغ و دارای اختلاط جنس را بررسی کردند (نسبت نر به ماده 6/ 4). در هر یک از سه گروه، جایگاههای آلفا و بتا در سلسله مراتب اجتماعی به عهدة نرهای مسنتر بود گرچه نر بودن به تنهایی ضامن کسب موقعیت بالایی در ساختار اجتماعی نمیشد.
مادهها کلاً جایگاههای پائین تری را در رده بندی اشغال میکردند.
مطالب اندکی درباره رفتارهای خشن در شترمرغهای مزرعه مشخص شده است. استوارت (1994) ضمن تشریح تهاجم نرهای بالغ علیه مادهها به این موضوع اشاره نمود که نزاع بالغین معمولاً متوجه جوجههای جوانتر میشود (بلویگ، 1973).
الگوی رفتار معاشقه شترمرغهای در اسارت بسیار شبیه به الگوی مشاهده شده در حیات وحش است (بلویگ، 1973؛ استوارت، 1994؛ برندسن، 1995؛ هیکس-آلدریج، 1996؛ دیمینگ، 1997؛ بابیر و همکاران، 1998). تکرار جفتگیری شترمرغها در اسارت در بریتانیا در سطح پائینی است و طی 99 ساعت مشاهده تنها 20 بار تلاش برای جفتگیری به عمل آمد (مک کیگان و دیمینگ، 1997). وقوع هر دو رفتار معاشقه و جفتگیری در یک گروه 120قطعه ای شترمرغ بالغ در اسرائیل طی 3 ساعت اول پس از طلوع آفتاب در مقایسه با بقیه روز در سطح بالاتری بودند (سمبراس، 1994). در بررسی که طی آن نسبت این رفتارها در حضور یا عدم حضور انسان مقایسه شدند، تکرار زیاد جفتگیری شترمرغها در حضور فردی که نزدیک حصار ایستاده بود گزارش شد (بابیر و همکاران، 1998).
مراقبت از پوشش پر برای حفظ شرایط مطلوب آن در شترمرغهایی که در اروپا نگهداری میشوند موضوع بسیار مهمی است (سمبراس، 1994). تکرار رفتار تمیز کردن بال و پر در یک گروه 120 قطعه ای شترمرغ بالغ در اسرائیل (با نسبت نر به ماده 80 / 40) در طول صبح بالاتر از بعدازظهر بود. برعکس، انجام حمام خاک طی صبح خیلی کم بود اما به طور مرتب در طول بعدازظهر تا رسیدن به میزان حداکثر در حدود غروب، افزایش مییافت (سمبراس، 1994). تمیز کردن بال و پر و حمام خاک بخش کوچکی از بودجه های زمانیشترمرغ های بالغ مورد مشاهده در بریتانیا طی ماههای تابستان را نشان میدادند (به ترتیب 5% <و 4% < ) (مک کیگان و دیمینگ، 1997). طی ماههای تابستان تمیز کردن بال و پر کمتر از 5/1% از بودجه زمانی بالغین را به خود اختصاص داد و انجام حمام خاک مشاهده نشد (دیمینگ، 1998).
سمبراس(1995) نیز پرکندن با منقار را در همان گروه 120 تایی شترمرغ در اسرائیل گزارش میکند که موارد شدید آن میتواند باعث لخت شدن پرنده شود. گرچه هر دو جنس میتوانند تحت تأثیر قرار گیرند ولی مادهها نسبت به نوک زدن و نوک خوردن مستعدترند. پر کندن با منقار میتواند به صورت یک عادت برای بعضی از شترمرغها درآید و که در این صورت به سختی ترک میشود (بابیر و دیمینگ، مشاهدات شخصی، 1996 ـ 1995). در طول ماههای تابستان در بریتانیا, پرکندن با منقار در یک گروه 11 قطعه ای شترمرغ به میزان کمی رخ داد (1%< از بودجه ساعت ـ فعالیت) که ابتدا توسط مادههای گروه با تکرار بالاتری انجام شد ولی گروههای دیگر شترمرغ این رفتار را نشان ندادند (مک کیگان و دیمینگ، 1997). دیمینگ، (1998) دریافت که در طول ماههای زمستان این رفتار بخش کوچکی (5/1% <) از بودجه ساعت ـ فعالیت گروه دیگری از شترمرغهای نر و ماده که در همان مزرعه نگهداری میشدند را تشکیل می داد (دیمینگ، 1998). برعکس، سامسون (1996) دریافت که این رفتار در شترمرغهای که در کانادا در فصل زمستان در سالن نگهداری میشدند به دفعات رخ میدهد.
تا به امروز نسبت به رفتار شترمرغهای پرورشی در سن بالای 3 ماه سن که البته هنوز از لحاظ جنسی بالغ نشده اند توجه اندکی شده است. در اسرائیل، دگن و همکاران (1989) یک بودجه ساعت ـ فعالیت برای شترمرغهای 6 ـ 5 ماهه (با متوسط وزن 4/57 کیلوگرم) تشریح کردند. این شترمرغ ها به صورت جفتی در محوطه های محصوری با سطح محکم و بدون پوشش گیاهی نگهداری شده و فقط خوراک متراکم به آنها داده می شد. در طول ساعات روز بیش از 60% از وقت شترمرغها صرف راه رفتن شده و رفتار نشستن (با 20%) دومین بخش بزرگ بودجه ساعت ـ فعالیت آنها را تشکیل می داد. بخش عمده ای از راه رفتن در این شرایط به شکل با تانی راه رفتن در امتداد حصار بود اما به طور جداگانه محاسبه نشد. در هنگام شب شترمرغها نشسته و احتمالاً حدود 12 ساعت می خوابیدند. تنها 6/6% از زمان روشنایی روز صرف خوردن جیره متراکم میشد در حالی که 1% وقت برای آب خوردن اختصاص می یافت. نوک زدن به زمین (که توسط دگن و همکاران( 1989)، فوریجینگ نامیده شد) تنها 5% از بودجه ساعت ـ فعالیت را تشکیل داده و شترمرغها واقعاً مقدار 130 گرم در روز خاک مصرف میکردند. هر جفت از آنها معمولاً رفتارها را به صورت هماهنگ اجراء میکردند. ساعت روز اثر معنیدار کمی بر بودجه ساعت ـ فعالیت شترمرغها داشت گرچه رفتارهای نشستن طی اولین ساعت روشنایی روز (7 ـ 6 صبح) و تمیز کردن بال و پر بین ساعات 7 و 9 صبح در بالاترین سطح بودند.
سن |
غیاب انسان |
حضور انسان |
2 ماهه |
229/0 ± 548/0 |
129/0 ± 548/0 |
4 ماهه |
136/0 ± 557/0 |
199/0 ± 348/0 |
6 ماهه |
420/0 ± 637/0 |
180/0 ± 808/0 |
بالغ |
222/0 ± 783/0 |
090/0 ± 848/0 |
سطح معنیدار بودن(19 و 3F)
|
ns |
*** |
شترمرغهای 4 ـ 2 ماهه هیچ ترجیح معنیداری برای محل خود درون عرصه نشان ندادند. در حضور انسان جوانترین شترمرغها به طور یکنواخت در عرصه پخش میشدند، اما شترمرغهای 6 ماهه و بالغین به طور معنیداری زمان بیشتری را در نیمه ای از عرصه که نزدیک به فرد مشاهده گر بود سپری میکردند (جدول 2ـ4).
این نتایج بیانگر آن است که حضور انسان بر رفتار شترمرغ در تمام گروههای سنی اثر میگذارد هر چند تعیین حدود این اختلال نیازمند تحقیقات بیشتری است.
اکثر مطالعات رفتار جوجه شترمرغها تا به امروز درباره شترمرغهای در اسارت در نیمکره شمالی انجام شده و راجع به رفتار جوجهها در زیستگاه اجدادیشان یعنی افریقا مطلبی منتشر نشده است. دکوک (1996) گزارش کرد که جوجههای پرورش یافته توسط شترمرغهای دایه (ورورد و همکاران) رفتارهای غیر عادی مثل خوردن چوب از خود نشان نمی دهند. به نظر میرسد محیط طبیعی تر، جوجهها را از استرس و ناامیدی که در روش پرورش دستی مشاهده میشود رها می سازد (دکوک، 1996).
یک بودجه ساعت ـ فعالیت برای جوجهها در سن بین 7 و 14 روزگی تشریح شده است (بابیر و همکاران، 1996). مشاهدات در یک سالن پرورش انجام شدند که درجه حرارت آن بین 32 ـ 24 درجه سانتی گراد حفظ شده و خوراک پلت هم در دانخوریهای پلاستیکی و هم به صورت پاشیده شده روی کف بتونی سالن در اختیار جوجهها قرار گرفته بود. فعالیت 20 جوجه طی جلسات 10 دقیقهای در دوره ای به مدت یک هفته و در کل طی 200 دقیقه ثبت شد. بودجه ساعت ـ فعالیت (جدول 3 ـ 4) نشان داد که راه رفتن 1/23% از وقت جوجهها و ایستادن فقط 7/6% از آن را به خود اختصاص داده و 2/11% از وقت صرف قرار گرفتن زیر لامپ گرمازا شد (که روی 32 درجه سانتی گراد تنظیم شده بود). یک نوع فعالیت برای تعداد کمی از جوجهها به صورت بودجه بندی ساعت ـ مصرف ثبت شد شامل نوک زدن به اشیاء به جای خوراک بود از جمله نوک زدن به دانخوری و آبخوری یا اسباب بازیهایی که برای تحریک فعالیت در جوجهها فراهم شده بود. این نوع نوک زدن در جوجههایی که اغلب طی چند روز این کار را انجام میدادند عادی می شد.
جدول 3ـ4ـ بودجه ساعت ـ فعالیت (به صورت درصدی از زمان مشاهدة) جوجههای 14 ـ 7 روزه که در مزرعه ای در بریتانیا نگهداری میشدند. داده ها از بابیر و همکاران (1996).
فعالیت |
زمان (ساعت) |
خوراک خوردن از کف سالن |
7/27 |
راه رفتن |
1/23 |
قرار گرفتن زیر لامپ مادر مصنوعی |
2/11 |
نوک زدن به اشیاء |
2/10 |
ایستادن |
7/6 |
آب خوردن |
8/5 |
خوراک خوردن از دانخوری |
5/3 |
این نوع رفتار کلیشه ای بیانگر آن است که جوجهها مشکلاتی دارند. بطوریکه به نظر میرسد مشکل آنها در پیدا کردن محل و مصرف خوراک پلت دچار اشکال است. جوجه شترمرغها به طور طبیعی اجتماعی اند و معمولاً در صورت پرورش در انزوا به خوبی با آن کنار نمیآیند. به نظر میرسد جوجههای جوان تنها در مواقع احساس تنهایی یا عدم امنیت صدایی چهچهه مانند تولید میکنند (دیمینگ و همکاران، 1996). دیمینگ و آیرس(1994) نشان دادند که وقتی جوجهها بر اساس وزن روز نهم پس از تفریخ گروه بندی شدند بر سرعت رشدشان تأثیر گذاشته به طوری که کوچکترین گروه جوجهها واقعاً با سرعتی بیش از بزرگترین گروه رشد میکرد. برای بررسی اینکه آیا این واکنش رشد به علت تفاوتهای موجود در رفتار بوده یا علل دیگری مانند نوعی نوک زدن، لمبرت و همکاران (1995) اثر اختلاف جثه بر تکرار رفتار نوک زدن جوجهها به پنجه و سر جوجههای همگروه را ثبت کردند. همبستگی های منفی بین تعداد نوک زدن و مقادیر سرعت رشد جوجهها نشان دادند جوجههایی که بیش از همه نوک می زنند دارای کندترین سرعت های رشد بوده و در موارد کمی نیز تلف شدند. نوک زدن به سر ممکن است به صورت عادتی طولانی مدت در بعضی جوجهها تبدیل شود (استوارت، 1994).
گرچه لمبرت و همکاران (1995) و سامسون (1996) نوک زدن به پنجه و سر را تشریح کرده و سامسون (1994، 1996) پرکندن با منقار را رفتاری تهاجمی توصیف میکند ولی بهتر است چنین فعالیت هایی به عنوان رفتارهای ناشی از خوراک خوردن غلط و واکنشی به عوامل محیطی خاص مانند شرایط پرورش زیر حد مطلوب به حساب آیند (استوارت، 1994؛ بابیر و همکاران، 1996). وقتی این عادت در شترمرغی عادی شود متوقف کردن آن حتی با بهبود شرایط محیطی نیز کار سختی خواهد بود.
جوجهها بیشترین وقت خود را همانند مدفوع خواری برای خوردن پلت از کف سالن، نوک زدن به زمین و ذرات غبار صرف می کردند (بابیر و همکاران، 1996). زمان صرف شده برای خوراک خوردن از دانخوری به طور معنیداری کمتر از مدت نوک زدن به زمین بود (به ترتیب 5/3 و 7/27%). تکرار دورههای خوراک خوردن از کف سالن نیز به طور معنیداری بیش از خوراک خوردن از دانخوری بود که پیشنهاد میکند این روش ممکن است روش خوراک خوردن کارآمدتری در جوجههای جوان باشد.
این جنبه از خوراک خوردن در جوجهها توسط پاکستون و همکاران (1997) بیشتر تحقیق شد. آنها عوامل مؤثر بر رفتارهای نوک زدن و خوراک خوردن را در جوجههای در اسارت در سن بین 10 و 50 روزگی ثبت کردند. فعالیت نوک زدن به سطوح مختلفی تقسیم بندی شد شامل نوک زدن به خوراک روی زمین، خوراک داخل دانخوریها, آب خوردن و سایر نوک زدنها که البته برای خوردن آب یا اجزاء خوراک روی زمین نبودند. تکرارپذیری معنیداری برای خوراک خوردن از دانخوریها و سایر نوک زدنها وجود داشت اما برای آب خوردن یا نوک زدن به مواد خوراکی روی زمین این طور نبود. میزان خوراک خوردن از زمین به طور معنیداری با رشد جوجهها افزایش یافت اما مقدار خوراک مصرفی از دانخوری افزایش پیدا نکرد (نمودار 4ـ4).
نمودار4-4- تغییر در تکرار انواع نوک زدن با افزایش سن جوجه، در جوجه هایی که در مزرعه ای واقع در انگلستان نگهداری می شدند. داده ها از پاکستن و همکاران (1997)
جهت تبادل اطلاعات و همکاری با شماره 09386097113 تماس حاصل فرمایید
1- استرس ناتوانی در جهت یابی :
ذهن شترمرغ نقشه ای از محیطی که در آن زندگی می کند را در اختیار دارد و همیشه نسبت به موقعیتش در محیط آگاه است یا به عبارتی می داند در چه قسمتی از نقشه واقع شده است. در مزرعه هنگامی که شترمرغ به محیط جدیدی منتقل می شود، به عنوان مثال از یک پن به پن دیگر یا از مزرعه ای به مزرعه دیگر، نقشه محیط جدید برای پرنده ناشناخته است. این امر باعث ناتوانی پرنده در جهت یابی می شود و مدتی طول می کشد تا با محیط سازگاری پیدا کند . این ناتوانی عمدتا" ایجاد استرس در پرنده می نماید.
2- استرس جدایی از والدین :
دوری وجدایی از والدین باعث ایجاد استرس و بروز صدای لرزشی ( به صورت Kr Kr Kr) در جوجه ها می گردد. در صورتی که این استرس تداوم یابد جوجه دپرس شده و دچار ناهنجاری رفتاری می شود.
3- استرس ناکامی در یافتن غذا :
این استرس عمدتا" به دنبال تغییر جیره غذایی و استفاده از مواد غذایی جدید و ناشناخته در جیره رخ می دهد در پرندگان بالغ عدم توانایی در دستیابی به یک شریک جنسی می تواند عامل مسبب بروز این استرس باشد. ضمنا" در مزارع با تراکم بالا ، بخصوص هنگامی که در یک پن شترمرغهایی با جثه های متفاوت نگهداری می شوند، شترمرغهای کوچکتر عمدتا" در رقابت برای دستیابی به غذا ناموفق بوده و گرسنه می مانند و این امر می تواند عامل بروز استرس در چنین پرندگانی باشد.
پاتوژنز:
شن و سنگریزه می توانند با عبور از سنگدان و ورود به روده باعث انسداد سکوم شوند. مواد خارجی نوک تیز با نفوذ به دیواره ، پیش معده و سنگدان باعث ایجاد یک عفونت موضعی با پریتونیت و سپتی سمی می شوند؛ ولی بطور کلی در تمامی موارد نتیجه بروز استاز گوارشی ثانویه ، لاغری مفرط و در نهایت مرگ می باشند.
علایم بالینی :
چنین کیس هایی علایمی مبنی بر لاغری مفرط و استاز گوارشی را نشان خواهند داد. برخی از این علایم عبارتند از : توقف رشد، کاهش وزن ، لاغری و در نهایت در اثر ضعف شدید توانایی ایستادن را از دست داده و در صورت عدم رسیدگی تلف می شوند.
تشخیص :
علاوه بر علایم بالینی فوق از روشهای ملامسه ، اندوسکوپی و رادیوگرافی هم می توان درتشخیص انباشتگی استفاده نمود. در روش ملامسه با لمس کردن ناحیه آناتومیکی پیش معده ( 15- 10 سانتی متر پشت جناغ ، سمت چپ خط میانی شکم ) می توان به راحتی پی به اتساع پیش معده برد و در صورتی که علت انباشتگی شن و سنگریزه باشد در ملامسه ، روده ها هم می توان اغلب این مواد را لمس نمود.
در روش رادیو گرافی ، پس از بیهوش کردن پرنده از نماهای جانبی (Lateral) و پشتی – شکمی (Dosoventral) ناحیه شکم می توان مواد خارجی تجمع یافته ( مانند فلزات ، شن و سنگ ) را با دانسیته ء بیشتری مشاهده نمود. در شترمرغهای بالغ ، بدون نیاز به بیهوشی با استفاده از نمای جانبی مایل (Lateral Oblique) از بخش قدامی و خلفی ران می توان تصاویر مناسبی برای تشخیص تهیه نمود.
تشخیص تفریقی :
انباشتگی باید با استفاده از روشهای عنوان شده ء فوق از بیماریهایی مانند استاز معدی ، مگاباکتریوزیس ، التهاب قارچی پیش معده ، التهاب انگلی پیش معده ، بوتولیسم و تحلیل عضلانی تغذیه ای تشخیص داده شود.
علایم کالبد گشایی :
آزمایشات پس از مرگ ، لاغری مفرط همراه با تحلیل چربی های ناودان کرونر قلب و هیپرتروفی لایه کویلین سنگدان را نشان می دهد( لایه کویلین در حالت طبیعی ظاهر صاف و هموار دارد، درصورت تداوم استاز معدی و توقف انقباضات سنگدان ، این لایه از حالت طبیعی خارج شده ، شل و چین خورده می گردد که اصطلاحا" به این حالت هیپروتروفی لایه کویلین می گویند).
از علایم واضح دیگر در کالبد گشایی، تجمع مواد خارجی در پیش معده است. درمواردی که عامل انباشتگی مواد خشبی باشد، تجمع ساقه های بلند علوفه در پیش معده همراه با سنگدان خالی مشاهده می شود و درصورتی که انباشتگی با شن و سنگریزه باشد، تجمع این مواد را می توان در روده کوچک و سکوم هم مشاهده نمود.
درمان :
درمان شامل خروج از انباشته شده از پیش معده می باشد و باید قبل از اینکه پرنده دچار ضعف شدید شود انجام گیرد. روشهای درمان انباشتگی در شتر مرغ عبارتند از:
1- شستشوی معدی
2- روش جراحی
پیشگیری : بطور کلی مهمترین مسئله در پیشگیری از وقوع بیماری ، جلوگیری از وقوع عوامل استرس زاست. برخی از این روش ها عبارتند از:
1- پیشگیری از استرس ناتوانی در جهت یابی :
برای پیشگیری از وقوع این استرس باید از جابجایی های بیهوده ممانعت به عمل آورد و هرتغییر مکانی باید به تدریج صورت گیرد تا به پرنده اجازه سازگاری با محیط جدید داده شود؛ بدین منظور می توان جوجه ها را در روزهای اولیه ء جابجایی بطور موقت روزانه به جایگاه اولیه شان منتقل نمود تا از این طریق با یادآوری مکان قبلی ، رفتارهای قالبی شان مانند خوردن و نوک زدن را به یاد آورند. درصورتی که پرنده در محیط جدید احساس ناامنی نماید ، یک شخص یا یکی از والدین را باید چند روز اول جابجایی کنار پرنده قرار داد. به عبارتی هیچ گاه نباید پرنده ای را که به محیط جدیدی انتقال یافته تنها گذاشت.
2- پیشگیری از استرس جدایی از والدین :
برای پیشگیری از وقوع این استرس روشهای زیر قابل ذکرند:
الف ) در شرایط فارم که جوجه ها به طور مصنوعی پرورش می یابند، انسان نقش والدین جوجه را بر عهده دارد؛ استفاده از لباسهای یک رنگ و یک شکل برای افرادی که با جوجه ها در ارتباطند باعث می شوند تا جوجه ها توانایی تفریق بین افراد مختلف را نداشته و در تمام طول شبانه روز وجود والدین را در کنارشان احساس کنند.
ب ) استفاده از آدمکهایی با لباس مشابه افراد مرتبط با جوجه ها در داخل و خارج پن در کاهش این استرس موثرند.
پ ) تحقیقات انجام شده نشان می دهد که حضور خرگوش در 3 هفته اول زندگی در پن جوجه ها ، در کاهش بروز این استرس نقش مهمی دارد.
3- پیشگیری از استرس ناکامی در یافتن غذا :
برای پیشگیری از وقوع این استرس باید جیره ها به تدریج تغییر یابند و از قرار گرفتن جوجه هایی با جثه های متفاوت و تراکم بیش از حد دریک پن نیز جلو گیری گردد.
4- کلیه مواد مسبب انباشتگی مانند تیغه های بلند علوفه ها ، سنگ های درشت و مواد خارجی نوک تیز باید از بستر جمع آوری گردند.
جهت تبادل اطلاعات با شماره 09386097113 تماس حاصل فرمایید